Inwazja Khmerów na Sukhothai w XII wieku: Konflikt terytorialny i narodziny królestwa

Sukhothai, dziś znana jako starożytne miasto wpisane na listę światowego dziedzictwa UNESCO, w XII wieku była jedynie małą osadą otoczoną bujnymi dżunglami. Lecz w 1183 roku ten spokojny zakątek Królestwa Khmerów został strawiony przez wir przemocy i zamieszek. Inwazja Khmerów na Sukhothai, inspirowana chęcią ekspansji terytorialnej, doprowadziła do dramatycznych wydarzeń, które wstrząsnęły regionem i odcisnęły piętno na mapie Azji Południowo-Wschodniej.

Zanim jednak zagłębimy się w historię tej krwawej kampanii, warto zrozumieć kontekst polityczny XII wieku. Imperium Khmerów, pod rządami królów z dynastii Angkor, było potęgą regionalną. Jego rozległe terytoria obejmowały dzisiejszą Kambodżę, Laos i fragmenty Wietnamu i Tajlandii. Sukhothai, choć niewielka, znajdowała się w strategicznym położeniu na drodze handlowej łączącej Khmerów z innymi królestwami.

Zazdrość o bogactwa Sukhothai, a także chęć kontrolowania ważnych szlaków handlowych, stały się prawdopodobnymi motywami inwazji. Armie Khmerów, znane ze swej dyscypliny i skuteczności w boju, ruszyły na miasto. Zgodnie z przekazami historycznymi, walki były niezwykle brutalne. Sukhothai broniła się dzielnie, jednak wobec przeważających sił Khmerów musiała ostatecznie ulec.

Konsekwencje inwazji okazały się wielowątkowe. Po zdobyciu Sukhothai, Khmerowie próbowali zintegrować ją ze swoim imperium. Jednak bunt lokalnej ludności i trudności w zarządzaniu tak odległym regionem doprowadziły do niepowodzenia ich planów.

W tym chaotycznym okresie powstał mit o królu Phokhun Si Indrathatie, który zjednoczył rody Sukhothai przeciwko Khmerom i rozpoczął okres restauracji miasta. Nie wiadomo na ile ta historia jest prawdziwa, ale bez wątpienia wydarzenia z XII wieku stały się katalizatorem narodzin nowego królestwa – Sukhothai.

Sukhothai, które w 1238 roku ogłosiło niepodległość od Khmerów, stało się zalążkiem kultury tajskiej. Król Ramkhamhaeng, syn Phokhun Si Indrathatia, wprowadził pismo tajskie, które jest używane do dziś. Okres jego panowania (1279–1298) nazwany “złotym wiekiem Sukhothai” charakteryzował się rozkwitem sztuki i kultury.

Sukhothai przetrwało jako niezależne królestwo do XIV wieku, kiedy to zostało wchłonięte przez Ayutthaya – kolejną potęgę tajską. Inwazja Khmerów na Sukhothai nie była jedynie epizodem w dziejach regionu, lecz wydarzeniem przełomowym.

Ukształtowała ona polityczną mapę Azji Południowo-Wschodniej, doprowadziła do powstania narodowego królestwa Sukhothai i stała się symbolem ducha oporu Tajów przeciwko imperializmowi. Choć Sukhothai dziś jest tylko ruinami, jej historia nadal inspiruje, przypominając nam o sile ludzkiego ducha w obliczu przeciwności.